سید محمد شفیعی فعال رسانه ای در یادداشتی نوشت:بعد از شکل‌گیری جنگ داخلی در سوریه و ورود داعش به این کشور، استراتژی ایران بر حمایت از بشار اسد و ابقای او در قدرت بود، در حالی که کشورهای عرب منطقه خواهان کنار رفتن بشار اسد و خروج قدرت در سوریه از دست خاندان اسد بودند.
پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان در نهایت این ایران بود که با صرف هزینه نظامی و مالی توانست حرف خود را به کُرسی نشانده و با کمک به دولت اسد توانست به ابقای وی کمک کند. البته در این راه کشورهایی چون روسیه نیز نقش‌آفرینی داشته‌اند اما نقش ایران کاملا پررنگ‌تر بود.
پس از این اتفاقات این انتظار میرفت ایران با توجه به نقشی که در پایان جنگ سوریه داشته، بتواند از این فرصت استفاده کرده و از بازار سوریه در جهت صادرات و توسعه اقتصادی خود استفاده کند. اما متاسفانه ایران بازار سوریه را به ترکیه و روسیه واگذار کرد.
یکی از دلایل انتقاد به سیاست‌های ایران در سوریه نیز همین عدم در دست گرفتن بازار سوریه بوده، در حالی که سیاست‌نظامی اتخاذی ایران در سوریه مثبت تلقی شده و برای گسترش نفوذ و قدرت منطقه‌ای ایران نقش‌آفرین بوده، اما حداقل نتوانسته به لحاظ اقتصادی آورده‌ای داشته باشد تا حداقل هزینه‌ای که طی این چندسال در سوریه شده را بازگرداند.
چندی پیش نیز فیصل‌بن‌فرحان وزیر امور‌خارجه عربستان‌سعودی پس از ۱۲ سال به دمشق سفر کرده و با بشار اسد دیدار نمود. به نظر می‌رسد هدف از این دیدار بسترسازی برای حضور سوریه در نشست آتی اتحادیه عرب است تا پس‌از سال‌ها سوریه به این جمع برگشته و از سویی عربستان نیز به دنبال نفوذ در سوریه و نزدیک‌کردن سوریه به اعراب است.
همانطور که می‌دانیم شرایط در خاورمیانه سیال است و هرگز در این منطقه چیزی مطلق نبوده است. ایران و عربستان توافق کردند درحالی که کسی انتظار چنین توافقی را نداشت، اما در عین برقراری صلح بین طرفین، هر دو سعی می‌کنند تا اهداف منطقه‌ای را متناسب با منافع ملی و سیاست‌خارجی خود دنبال کنند. درست مانند چین و آمریکا علی‌رغم تنش‌هایی که میان دو کشور است و تلاش هر دو برای محدود کردن نفوذ همدیگر در مناطق مختلف، شرکای تجاری مهم یکدیگر محسوب می‌شوند.در رابطه با ایران و عربستان نیز همین مورد حکم‌فرماست هر دو علی رغم توافقی که با یکدیگر کرده اند اما اهداف‌منطقه‌ای خود را دنبال می‌کنند و نسبت به سوریه هر کدام به طریقی سعی در اعمال نفوذ می‌کنند.
حدود دو هفته پس از سفر فیصل‌بن فرحان به سوریه، رئیس‌جمهور ایران نیز به این کشور سفر کرده و قرارداد تجاری بین دو کشور به امضا رسیده است.
این سفر دو پیامد دارد:
۱. به لحاظ اقتصادی ایران به دنبال نقش‌آفرینی‌بزرگ در بازار سوریه است تا انتقادات به خود نسبت به عدم حضور در بازار سوریه و واگذاری آن به کشوری مانند ترکیه را کاهش و پاسخ دهد. این امر در صورت احقاق آن به توسعه اقتصادی ایران و صادرات آن و نفوذ بیشتر در دمشق کمک می‌کند.
۲.به لحاظ سیاسی نیز ایران خواسته ثابت کند با توجه به هزینه‌های داده شده در سوریه و نقشی که این کشور در سیاست‌منطقه‌ایش دارد، حاضر نیست به راحتی میدان را در این کشور خالی کرده و آن را به کشورهایی چون عربستان و روسیه و ترکیه واگذار کند.
ثبت دیدگاه